Vụ kiện của Trần Tố Nga về chất độc da cam: Tòa phúc thẩm Paris sẽ ra phán quyết vào tháng 8

Hôm nay, 07/05/2024, phiên xử vụ kiện của bà Trần Tố Nga được mở ra tại Tòa phúc thẩm ở Paris. Là một trong những nạn nhân của chất độc màu da cam, bà Trần Tố Nga, công dân Pháp gốc Việt 82, tuổi đã kiện 14 doanh nghiệp Hoa Kỳ, trong đó có Monsanto, vì đã sản xuất và buôn bán loại thuốc diệt cỏ được quân đội Mỹ sử dụng từ năm 1965 trong chiến tranh Việt Nam.

Ảnh tư liệu: Bà Trần Tố Nga phát biểu trước những người ủng hộ nạn nhân chất độc da cam trong chiến tranh Việt Nam, ngày 30/01/2021 tại Paris, Pháp. AP - Thibault Camus

Từ năm 2014, bà Trần Tố Nga đã đệ đơn kiện tại tòa án Evry, ngoại ô Paris, Pháp. Vụ kiện các tập đoàn hóa chất đã được đưa ra xét xử vào năm 2021, nhưng thời điểm đó, tòa án Evry đã bác vụ kiện vì cho rằng các doanh nghiệp này có đủ cơ sở để sử dụng « quyền miễn trừ », do họ đã  hành động theo yêu cầu từ chính phủ Mỹ, và tòa không có đủ thẩm quyền để xét xử hành động của một quốc gia có chủ quyền khác.

Phiên xử được mở ra từ 9 giờ sáng và kéo dài hơn 3 tiếng. Trước các thẩm phán, hai luật sư tình nguyện giúp bà Nga trong vụ kiện là Bertrand Repolt và William Bourdon bác bỏ tính miễn trừ tư pháp của các doanh nghiệp hoá chất Hoa Kỳ, bằng các luận điểm như : các doanh nghiệp hoàn toàn có quyền tự chủ, tự quyết định về sản xuất, nhận thức được tính nguy hiểm của chất độc dioxin, nhưng không có biện pháp cảnh báo, ngăn ngừa. Do vậy, các doanh nghiệp này không thể « núp » sau bóng của nhà nước Hoa Kỳ, phủ nhận hoàn toàn trách nhiệm của mình. Các luật sư cũng nêu ra quyền được xét xử là quyền cơ bản của một nạn nhân như bà Nga và mong có thể đưa vụ án trở lại thẩm quyền của tòa Evry.

Về phần mình, luật sư của các doanh nghiệp hoá chất phủ nhận hoàn toàn trách nhiệm của thân chủ, khẳng định họ chỉ thực hiện theo yêu cầu rất tỉ mỉ, đầy tính kỹ thuật của quân đội Mỹ trong thời chiến và đôi khi họ bị trưng dụng. Luật sư của hãng hóa chất Hercules đã không ngần ngại công kích bà Nga, cho rằng bà thực chất không có bệnh gì, tập hợp những người ủng hộ mình để gây « náo loạn », thu hút truyền thông.

Trả lời báo chí sau phiên điều trần hôm nay, bà Nga nhận định rằng luận điểm của các luật sư bên bị đơn "cho thấy thế yếu của họ, nghe thì thấy đau lòng vì mình phải tự kiềm chế, nhưng mình không thấy bị xúc phạm nữa, vì mình đã biết là sẽ như vậy." Bà khẳng định lại sẽ theo đuổi vụ kiện đến cuối cuộc đời.

 Tòa phúc thẩm Paris sẽ đưa ra phán quyết vào ngày 22/08 tới.