Việt Nam gần như không nhập khẩu vũ khí trong năm 2023

Dù có ngân sách hơn 1 tỉ đô la hàng năm để mua vũ khí, thiết bị quốc phòng, Việt Nam lại không có bất kỳ hợp đồng lớn nào trong năm 2023. Trong báo cáo ngày 11/03/2024, Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế (SIPRI) nhấn mạnh đến sự sụt giảm chưa từng có kể từ năm 2007, trừ trường hợp ngoại lệ 2020 vì Covid. Giới chuyên gia lo ngại Việt Nam có thể bị tác động nếu xảy ra một cuộc xung đột trong vùng.

Ảnh tư liệu: Các sĩ quan quân đội Việt Nam tìm hiểu về xe tăng Nga T-90MS tại Triển lãm Quốc tế Kỹ thuật quân sự Army-2020, Alabino, ngoại ô Matxcơva, Nga, ngày 23/08/2020. AP - Pavel Golovkin

Theo dữ liệu của SIPRI, Nga - nhà cung cấp vũ khí chính cho Việt Nam trong nhiều thập niên - đã giảm đáng kể số lượng vũ khí xuất khẩu. Hai nguồn thạo tin xin ẩn danh, được Reuters trích dẫn ngày 14/03, cho biết Hà Nội cũng không thể thanh toán hợp đồng mua vũ khí với Nga, vì sẽ bị xem là vi phạm các lệnh trừng phạt quốc tế.

Israel, nhà cung cấp vũ khí lớn thứ hai của Việt Nam, cũng không bán bất kỳ loại vũ khí nào cho Hà Nội từ hai năm qua, dù Nhà nước Do Thái tăng xuất khẩu vũ khí trong thời gian này. Việt Nam cũng đàm phán với nhiều nhà cung cấp khác, trong đó có Ấn Độ, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, CH Séc, nhưng không đạt được thỏa thuận quan trọng.

Việt Nam từ chối giải thích lý do sự sụt giảm này. Còn theo nhà nghiên cứu Siemon Wezeman của SIPRI, có thể là do còn nhiều khó khăn trong quá trình đàm phán, trong khi Việt Nam xem xét các đề xuất khác nhau.

Giới chuyên gia quốc phòng cho rằng Việt nam đang thiếu vũ khí hiện đại để tự vệ trong trường hợp xảy ra xung đột quy mô lớn. Căng thẳng đã không ngừng gia tăng giữa Trung Quốc và Đài Loan, cũng như ở Biển Đông trong thời gian gần đây. Giáo sư danh dự Carl Thayer, Viện Hàn lâm Quốc Phòng Úc ở Canberra, cho rằng « Sự chênh lệch về sức mạnh quân sự quy ước càng nghiêng về phía Trung Quốc nếu Việt Nam tiếp tục giậm chân tại chỗ ».

Việt Nam đang rất cần các chiến hạm, chiến đấu cơ, drone hiện đại, vì hệ thống phòng không, chủ yếu nhập từ Nga và Israel, đã lạc hậu, trong đó có một số hệ thống được đưa vào sử dụng từ cách đây hơn 30 năm. Việt Nam cũng đang cố phát triển ngành công nghiệp quốc phòng, nhưng hiện giờ vẫn chưa sản xuất được vũ khí cỡ lớn, chiến đấu cơ hay tầu chiến.

Sau thành công của Triển lãm Quốc Phòng Quốc tế đầu tiên năm 2022 tại Hà Nội, Việt Nam dự kiến tổ chức triển lãm lần thứ hai vào cuối năm 2024.