Holocauste : Thủ tướng Ba Lan biện minh đạo luật về "trại tử thần"

Thượng Viện Ba Lan vừa thông qua một văn kiện gây tranh cãi. Tuy nhằm mục đích bảo vệ hình ảnh quốc gia, phạt tù những ai quy buộc Ba Lan có liên can với tội ác của Hitler giết người Do Thái, nhưng đã làm cho Mỹ và Israel bất bình. Vacxava bị lên án « muốn viết lại lịch sử và chối bỏ trách nhiệm Holocauste ».

Trại tập trung Auschwitz của Đức Quốc Xã thiết lập tại Ba Lan, ngày 27/01/2018. REUTERS/Kacper Pempel

Dự luật còn chờ tổng thống Andrzej Duda ký ban hành. Trước phản ứng bất lợi của công luận, phe bảo thủ Ba Lan lý giải là chỉ muốn mọi người ngưng dùng cụm từ « Trại tử thần Ba Lan » để chỉ các trại tập trung của Đức Quốc Xã thiết lập tại Ba Lan.

Từ Vacxava, thông tín viên Damien Simonart tường thuật :

« Khoảng 20 giờ tối thứ Năm (01/02), thủ tướng Mateusz Morawiecki xuất hiện trên màn ảnh truyền hình Ba Lan với bộ mặt nghiêm trọng để biện minh cho đạo luật gây tranh cãi vừa được Thượng Viện Ba Lan biểu quyết.

Trong bài diễn văn được thu trước, ông giải thích rằng nước Ba Lan là nạn nhân đầu tiên của chế độ Đức Quốc Xã : « Các trại tập trung, nơi đó hàng triệu người Do Thái bị sát hại không phải là trại của người Ba Lan. Làm giảm trách nhiệm của những kẻ chủ mưu gây ra thảm nạn diệt chủng Holocauste và quy tội cho nạn nhân là một trong những hình thức dối trá một cách ghê tởm nhất ».

Đạo luật này quy định là bất kỳ ai, nếu gán cho Nhà nước hay quốc gia Ba Lan những tội ác do chế độ Đức Quốc Xã thi hành tại Ba Lan khi chiếm đóng nước này, có thể lãnh án đến 3 năm tù.

Đối với thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu, đạo luật này mang ý nghĩa phủ nhận trách nhiệm của một số người Ba Lan tham gia vào tội diệt chủng, thảm sát người Do Thái. Lập luận của đồng nhiệm Israel không lay chuyển được thủ tướng Ba Lan : « Chúng tôi thông hiểu sự xúc động của Israel. Cần phải có nhiều nỗ lực hơn nữa, chúng ta mới có thể cùng nhau thuật lại lịch sử nhiều phức tạp này. Phổ biến sự thật về thảm nạn diệt chủng không phải là bổn phận dành riêng cho Israel. Đó cũng là bổn phận của Ba Lan ».

Bổn phận mà thủ tướng Mateusz Morawiecki nói là của Ba Lan, theo một số sử gia, đã bị thất bại hoàn toàn. Bởi vì, chưa bao giờ cụm từ « Trại tử thần Ba Lan » được sử dụng nhiều đến như thế trên thế giới ».

Dự luật, còn chờ tổng thống Andrzej Duda ký ban hành, bị Hoa Kỳ Israel và Ukraina lên án.

Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Heather Nauert « lo ngại » những « tác động xấu cho quyền lợi và quan hệ chiến lược của Ba Lan với các đồng minh kể cả với Mỹ và Israel chỉ làm lợi cho đối phương ». Toàn bộ chính giới Israel kêu gọi chính phủ Netanyahu triệu hồi đại sứ để tham khảo.

Kiev cũng lên án phe hữu Ba Lan « đặt nhu cầu chính trị nhất thời lên trên sự thật lịch sử », xem nhẹ quan hệ láng giềng, đổ hết trách nhiệm cho « phe dân tộc chủ nghĩa Ukraina » là tòng phạm duy nhất hợp tác với Đức Quốc Xã để sát hại người Do Thái.

Tại Vacxava, hàng trăm văn nghệ sĩ, nhà báo, chính trị gia ký chung lời kêu gọi « bình tĩnh, đừng làm hại cho mối quan hệ Ba Lan - Israel từ 70 năm nay ».