Quốc tế nỗ lực tái lập ngưng bắn ở Syria

Hội Đồng Bảo An hôm nay 04/05/2016 họp lại tại New York theo yêu cầu của Pháp và Anh để thảo luận về tình hình thành phố Aleppo ở miền bắc Syria. Trước đó các đại diện Pháp, Đức, Liên Hiệp Quốc và đối lập Syria cũng gặp gỡ tại Berlin để bàn về vấn đề này.

Một khu phố tại Aleppo. Ảnh ngày 03/05/2016. Reuters

Phó tổng thư ký Liên Hiệp Quốc phụ trách các vấn đề chính trị, ông Jeffrey Feltman báo cáo với 15 quốc gia thành viên về tình trạng ở Aleppo, nơi các trận đánh tiếp tục diễn ra tối qua. Thành phố này là chiến trường chính từ nhiều tuần lễ, và chỉ riêng hôm qua đã có khoảng 30 người chết vì bị không kích.

Theo một phóng viên ảnh làm việc cho AFP, hôm qua là một ngày đẫm máu nhất ở khu vực do quân chính phủ kiểm soát, kể từ khi các trận đánh tái diễn tại Aleppo ngày 22/4. Tổng cộng trong vòng 12 ngày qua, đã có hơn 270 người chết, khiến lệnh ngưng bắn có hiệu lực từ 27/2 trở nên vô nghĩa.

Matxcơva hôm qua tuyên bố hy vọng sẽ đạt được ngưng bắn « trong những giờ sắp tới » tại Aleppo. Trong khi đó ngoại trưởng Mỹ John Kerry đe dọa tổng thống Syria, Bachar Al Assad, về những « hậu quả » nếu không tôn trọng lệnh ngưng bắn mới đang được Washington và Matxcơva bàn bạc, chủ yếu liên quan đến Aleppo.

Cũng trong nỗ lực ngoại giao, đặc phái viên Liên Hiệp Quốc về Syria, ông Staffan De Mistura vừa từ Matxcơva trở về đã đến Berlin chiều nay để gặp gỡ các ngoại trưởng Đức, Pháp, và điều phối viên đối lập Syria, ông Riad Hijab. Một nguồn tin ngoại giao châu Âu cho biết giao tranh tái diễn ở Aleppo là do chế độ Damas khởi động, nhưng ngưng bắn tùy thuộc rất nhiều vào Nga.

Đồng thời bộ trưởng Quốc Phòng của khoảng 12 nước phương Tây trong liên minh chống thánh chiến cũng họp tại Stuttgart, Đức. Theo phía Mỹ, đó là nhằm đánh giá hiện trạng của chiến dịch quân sự, xác định những nhu cầu sắp tới của liên minh, trong đó Mỹ hy vọng NATO sẽ điều các phi cơ giám sát AWACS đến chiến trường Syria và Irak.

Xung đột Syria : Cuộc đối đầu giữa các cường quốc

Theo Reuteurs, hôm nay 04/05/2016, một tổ chức tham vấn chiến lược (thinktank) của châu Âu đã nhận định việc Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay chiến đấu của Nga hồi tháng 11/2015 là một dấu hiệu cho thấy nguy cơ đối đầu giữa các cường quốc ngày càng tăng, liên quan đến khủng hoảng ở Syria.

Khả năng các cường quốc đối đầu với nhau ngoài dự tính liên quan đến chiến sự ở Syria đã tăng lên khi cuộc xung đột 5 năm vừa qua chuyển sang hình thức « chiến tranh ủy nhiệm ». Các lực lượng bên ngoài đã can thiệp nhiều hơn trong cuộc chiến ở Syria cả trên và ngoài chiến trường.

Các nước tham gia vào cả hai bên của cuộc xung đột, với Nga và Iran triển khai lực lượng ủng hộ tổng thống Bashar al-Assad, trong khi Hoa Kỳ, Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập Xê Út cung cấp vũ khí, lương thực, tài chính và hỗ trợ chính trị cho các lực lượng đối lập.

Tổ chức nghiên cứu chiến lược có tên European Leadership Task Force trong một báo cáo hôm nay, đã nhắc lại việc Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay chiến đấu của Nga vi phạm không phận nước này vào tháng 11/2015 và kêu gọi các nước tránh bất kì hành động nào có thể bị hiểu nhầm và tấn công trực tiếp quân đội nước khác.

Theo báo cáo, cuộc xung đột ở Syria đã chuyển sang một cuộc chiến ủy nhiệm nhiều bên, được chỉ đạo từ bên ngoài bởi một mạng lưới các liên minh phức tạp. Trong những tháng gần đây, mối nguy hiểm của một cuộc chiến tranh ủy nhiệm đã tăng khi vấn đề dần chuyển sang mâu thuẩn trực tiếp giữa các nước.

Hoa Kỳ và Nga đã cố gắng tái lập lệnh hưu chiến, cũng như nối lại các cuộc đàm phán hòa bình, đã bị phá vỡ vào hồi tháng 4/2016 khi phái đoàn phe đối lập rời phòng đàm phán.

Lệnh hưu chiến hồi tháng 3/2016 đã làm giảm mức độ nguy hiểm của các mâu thuẩn ngoài dự tính. Tuy nhiên, báo cáo cho rằng một vài nước nghĩ rằng họ có lợi khi mâu thuẩn giữa các nước gia tăng, vì vậy một số nước này đơn phương lấn tới.