Quyết định của Liên Âu giải ngân 10 tỉ euro cho Hungary bị lên án

Một ngày trước thềm thượng đỉnh Liên Âu, hôm qua 13/12/2023, Ủy Ban Châu Âu thông báo chính quyền Budapest có thể tiếp cận khoản tiền hơn 10 tỉ euro trong Quỹ Đoàn kết của khối, bị phong tỏa từ năm ngoái, do việc thể chế Nhà nước pháp quyền không được tôn trọng tại Hungary. Quyết định của Ủy Ban Châu Âu ngay lập tức bị lãnh đạo bốn nhóm đảng phái lớn tại Nghị Viện Châu Âu phản đối, với lý do Budapest chưa đáp ứng các điều kiện. 

Thủ tướng Hungary Viktor Orban tại Bruxelles, Bỉ, ngày 26/10/2023. AP - Omar Havana

Nghị sĩ đảng Xanh Đức Daniel Freund tố cáo chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, với những lời lẽ như sau: ‘‘bà von der Leyen đã hối lộ nhà lãnh đạo độc đoán, bạn của Putin, ông Viktor Orban, một khoản tiền lớn chưa từng có trong lịch sử châu Âu’’.

Việc Ủy Ban Châu Âu đưa ra quyết định nói trên vào thời điểm trước cuộc thượng đỉnh hệ trọng bàn việc mở đàm phán kết nạp Ukraina bị nhiều chính trị gia châu Âu xem là một ‘‘thủ đoạn’’ nhằm có được sự ủng hộ của Hungary trong việc mở đàm phán kết nạp.

Thông tín viên Pierre Bénazet tường trình từ Bruxelles: 

‘‘Theo Ủy Ban Châu Âu, Hungary đã tôn trọng một phần các điều kiện mà Liên Âu áp đặt để nhận được các khoản tài trợ mà châu Âu đã có kế hoạch cấp cho Budapest. Cụ thể là, Hungary đã tiến hành nhiều cải cách hệ thống tư pháp, như củng cố Tòa án Tối cao, tiếp theo đó là Hội đồng Thẩm phán Quốc gia (Országos Bírói Tanács - OBT), và cuối cùng là cải cách Tòa Bảo Hiến, với một văn bản pháp lý liên quan đến các khiếu nại lên Tòa án Công lý của Liên Âu. 

Trong lĩnh vực này, Ủy Ban Châu Âu vẫn lo ngại về các chủ đề như quyền tị nạn hay bảo vệ trẻ em, nhưng các tiến bộ được ghi nhận cho phép Ủy Ban Châu Âu giải ngân 10,2 tỉ euro trong Quỹ Đoàn kết và Trợ giúp phát triển khu vực mà Hungary sẽ nhận được sau gần hai năm chờ đợi.

Về mặt nguyên tắc, Ủy Ban Châu Âu đã thực thi bổn phận của mình, vì quyết định này có kế hoạch được đưa ra trước ngày 15/12, tuy nhiên lịch trình nói trên đã bị chỉ trích là không đúng thời điểm. Trước đó, lãnh đạo của bốn nhóm đảng phái chính tại Nghị Viện Châu Âu đã cảnh báo là việc giải ngân, nếu diễn ra trước cuộc thượng đỉnh này, sẽ gây ra nhiều hệ quả tai hại. Tại Bruxelles, nhiều người cho rằng, làm như vậy, thủ tướng Hungary sẽ tin là các hành động bắt bí với Ukraina có thể mang lại các kết quả tài chính’’.

Tổng cộng 21,7 tỉ euro trong Quỹ Đoàn kết của Liên Âu dự kiến chi cho Hungary trong thời gian 2021-2027 bị đình chỉ từ tháng 12/2022.