Văn phòng điều tra quốc tế về tội ác xâm lược Ukraina mở cửa tại La Haye Hà Lan

Hôm nay 03/07/2023, một văn phòng quốc tế chuyên trách điều tra về cuộc xâm lược Ukraina của Nga đã chính thức mở cửa tại La Haye, Hà Lan. Động thái này được coi như là giai đoạn đầu tiên hướng tới khả năng thành lập một tòa án đặc biệt xét xử trách nhiệm các lãnh đạo Nga trong cuộc chiến tranh tại Ukraina.

Nhiều quan chức họp báo chung về việc mở văn phòng điều tra quốc tế về tội ác xâm lược Ukraina ở La Haye, Hà Lan ngày 03/07/2023. AP - Peter Dejong

Văn phòng mới thành lập có tên gọi Trung tâm Quốc tế để Khởi tố Tội ác xâm lược Ukraina (ICPA), tập hợp các công tố viên của Kiev, Liên Hiệp Châu Âu, Hoa Kỳ và của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế (CPI).

Nhiệm vụ của văn phòng công tố quốc tế này là điều tra, thu thập bằng chứng. Đây được coi như là bước chuẩn bị đầu tiên để thành lập một toàn án đặc biệt xét xử những quan chức cao cấp Nga vì đã phát động cuộc chiến tranh tại Ukraina. Đây là tòa án mà Kiev đã yêu cầu thành lập.

Đã có nhiều lời kêu gọi thành lập một tòa án đặc biệt về chiến tranh Ukraina. Tòa Án Hình Sự Quốc Tế chỉ có thẩm quyền xét xử các tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại xảy ra ở Ukraina. Định chế tư pháp đóng trụ sở tại La Haye này hồi tháng 3 năm nay đã phát lệnh bắt tổng thống Nga Vladimir Putin vì phải chịu trách nhiệm trong việc di dời trẻ em Ukraina.

Ủy Ban Châu Âu đã thông báo thành lập trung tâm ICPA nói trên từ hồi tháng Hai, đồng thời xác định mục tiêu của cơ quan này là nhằm “truy tố những người chịu trách nhiệm trong cuộc xâm lược” vào Ukraina.

Hoa Kỳ không phải là thành viên của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế, nhưng lại tham gia vào ICPA với đại diện là bà Jessica Kim, một công tố viên chuyên về tội ác xâm lược.

Việc thành lập một tòa án đặc biệt về chiến tranh tại Ukraina không đơn giản cả về cách thức cũng như vận hành. Ukraina muốn Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ra nghị quyết về vấn đề này. Tuy nhiên một số đồng minh phương Tây của Kiev lo ngại không có đủ sự ủng hộ của quốc tế. Các nước này thiên về hướng lập một tòa án hỗn hợp có thành phần là những thẩm phán Ukraina và các nước khác.