Dù được Thượng Viện tha bổng, cựu TT Trump vẫn bị các cuộc điều tra đe dọa

Nhờ hậu thuẫn của đại đa số các thượng nghị sĩ, thuộc đảng Cộng Hòa, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 13/02/2021 vừa qua đã được Thượng Viện xử trắng án về tội danh “xúi giục nổi dậy”. Tuy nhiên, theo nhận định của giới quan sát, vị tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ vẫn có thể phải trả lời về sự kiện xảy ra ngày 06/01 ở điện Capitol.

Ông Donald Trump : tổng thống Mỹ duy nhất hai lần bị luận tội phế truất. MANDEL NGAN AFP/File

Dấu hiệu rõ nhất về khả năng vụ bạo loạn tại trụ sở Quốc Hội Mỹ vào thượng tuần tháng Giêng sẽ còn đeo bám ông Donald Trump là tuyên bố của ông Mitch McConnell, lãnh đạo nhóm thiểu số thuộc đảng Cộng Hòa tại Thượng Viện Mỹ, một nhân vật đầy quyền lực trong đảng ngay sau khi cùng với hơn 40 đồng nhiệm bỏ phiếu tha bổng cựu tổng thống.

Đối với ông McConnell, “Không có bất kỳ một nghi ngờ nào. Tổng thống Trump, trong thực tế và về mặt đạo đức, là người phải chịu trách nhiệm” về vụ Capitol. “Ông vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi điều mà ông đã làm khi còn tại chức. Ông vẫn chưa thoát khỏi việc bị truy cứu trách nhiệm về bất cứ chuyện gì cả.”

Theo hãng tin Pháp AFP, tuyên bố của ông McConnell tương đương với một lời đe dọa truy tố pháp lý nhắm vào ông Trump. Đây cũng là suy nghĩ của gần một nửa người dân Mỹ. Theo một cuộc thăm dò của viện Quinnipiac được công bố hôm Chủ Nhật 14/02 vừa qua, khoảng 45% người Mỹ tin rằng ông Donald Trump phải chịu trách nhiệm về bạo lực xẩy ra và phải đối mặt với các cáo buộc hình sự,

Tuy nhiên, một số chuyên gia luật pháp cho rằng, trong thực tế, việc tuyên án ông Trump trước một tòa án không mấy dễ dàng. Phát biểu trên đài truyền hình Fox News hôm 14/02, ông Jonathan Turley, giáo sư luật Hiến Pháp tại Đại Học George Washington, đã cho rằng các vụ kiện khó có thể đứng vững, đặc biệt là trước một tòa kháng án. Khả năng kết án ông Trump lại càng phức tạp hơn khi những phát biểu của ông ngày 06/01 có thể được Tu Chính Án số 1 của Hiến Pháp Mỹ, bảo đảm quyền tự do ngôn luận, bảo vệ.  

Trong bối cảnh đó, một số công tố viên vẫn không từ bỏ ý muốn đưa cựu tổng thống Mỹ ra tòa. Tổng chưởng lý Quận Columbia, nơi có thủ đô Washington, Karl Racine, cảnh báo rằng ông có thể dựa vào luật địa phương cho phép truy tố “những cá nhân có biểu hiện rõ ràng là kích động” bạo lực. Phát biểu trên kênh truyền hình Mỹ MSNBC ngày 17/01 vừa qua, ông Racine giải thích là trong trường hợp đó, ông Donald Trump có nguy cơ bị phạt 6 tháng tù.

Cho đến nay, đã có hàng chục người tham gia vụ bạo loạn trên đồi Capitol bị truy tố về vai trò của họ, và về lý thuyết, một số nạn nhân có thể yêu cầu có hành động pháp lý chống lại cựu tổng thống. Tuy vậy, theo AFP, ông Donald Trump vẫn có thể thoát nạn nhờ việc ông vẫn là tổng thống vào thời điểm diễn ra các sự kiện. 

Một khả năng khác có thể buộc ông Trump ra tòa là một vụ kiện cựu tổng thống tại bang Georgia. Hôm 10/02 vừa qua, bà Fani Willis, công tố viên hạt Fulton, có thẩm quyền với một phần thành phố Atlanta, đã thông báo việc mở cuộc điều tra sơ bộ về “những nỗ lực gây ảnh hưởng đến hoạt động bầu cử” ở tiểu bang miền nam nước Mỹ này.

Bà Willis đặc biệt yêu cầu một số quan chức cấp cao của bang giữ lại các tài liệu “chứng minh nỗ lực gây ảnh hưởng” đến các quan chức phụ trách bầu cử của bang, trong đó có ông Brad Raffensperger, tổng thư ký phụ trách bầu cử của bang này. Trong một cuộc điện đàm được tiết lộ công khai hôm 03/01, chính ông Trump đã yêu cầu ông Raffensperger “tìm ra” gần 12.000 lá phiếu, đủ để bắt kịp Joe Biden ở bang này.

Sau cùng, cựu tổng thống Mỹ sẽ có thể phải ra trả lời trước một ủy ban điều tra độc lập mà chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi đề nghi thành lập ngày hôm qua để điều tra về “cuộc tấn công khủng bố trong nước được thực hiện vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 đánh vào điện Capitol”.