Tây Ban Nha bật đèn xanh di dời mộ nhà độc tài Franco

Tòa án Tối cao Tây Ban Nha bác bỏ đơn khiếu nại của dòng họ cố lãnh đạo Franco và cho phép đưa hài cốt nhà độc tài ra khỏi khu tưởng niệm nguy nga. Từ 44 năm nay, xác « Caudillo » an nghỉ trong khuôn viên thung lũng của những chiến sĩ bỏ mình vì nước « Valle de los Caidos », ngoại ô Madrid. Cuộc chiến pháp lý bước vào giai đoạn gay cấn.

Thánh đường Valle de los Caidos, với thánh giá cao 150 mét, tại khu tưởng niệm, nơi có mộ nhà độc tài Tây Ban Nha Francisco Franco. REUTERS/Sergio Perez

Thứ Ba 24/09/2019, sau hơn một giờ họp kín, sáu thẩm phán của Toà án Tối cao đặc trách hồ sơ chính trị nhạy cảm này « đồng thanh bác bỏ đơn khiếu tố của gia đình Francisco Franco liên quan đến quyết định của chính phủ về việc di dời mộ Francisco Franco ».

Thông cáo vắn tắt trên đây của Toà Tối cao mang ý nghĩa nhìn nhận quyết định của chính phủ đảng Xã Hội đưa hài cốt nhà độc tài Tây Ban Nha ra khỏi khu nghĩa trang dành cho tử sĩ, về một nơi kín đáo hơn ở phía bắc thủ đô, nằm cạnh mộ người vợ.

Chỉ huy một lực lượng quân nhân phát-xít nổi dậy chống chế độ Cộng hoà từ năm 1936 đến 1939, Franco chiến thắng và điều hành Tây Ban Nha với bàn tay sắt, từ đó cho đến khi từ trần vào năm 1975. Chính Franco đích thân chuẩn bị mộ phần, xây thánh đường « Valle de los Caidos » khoét sâu vào đá núi và dựng một cây thánh giá cao 150 mét.

Để xoa dịu công luận, nhà lãnh đạo tối cao cho đem 30.000 hài cốt các chiến binh tử trận trong cuộc nội chiến, phe Cộng hoà lẫn phe dân tộc chủ nghĩa phát- xít của ông, nằm cạnh nhau trong thung lũng, bất chấp ý kiến phản đối của thân nhân binh lính Cộng hoà.

Từ khi nắm chính quyền vào tháng 06/2018, thủ tướng Pedro Sanchez xem dự án di dời mộ Franco mà một trong những ưu tiên của chính phủ Xã Hội.

Gia đình của nhà độc tài quá cố đã mở ra một cuộc chiến tranh du kích pháp lý. Tháng Sáu năm nay, Toà án Tối cao đình hoãn quyết định của chính phủ di dời mộ Franco để xét đơn khiếu tố của phía gia đình nhà độc tài.

Phán quyết công bố hôm nay bật đèn xanh, nhưng điều đó không có nghĩa là việc di dời hài cốt được tiến hành ngay. Cho dù phó thủ tướng Carmen Clavo khẳng định trên một đài phát thanh: « Một chế độ dân chủ không thể chấp nhận xác Franco trong một lăng tẩm nguy nga », nhưng phe hậu duệ của Caudillo (tướng quân) tiếp tục tranh đấu bằng pháp lý cho đến cùng, theo tuyên bố của chủ tịch Viện Quốc Gia Francisco Franco.

Hiện vẫn còn ba đơn khiếu tố chờ được xem xét, gồm đơn của Viện này, của cộng đồng Thiên Chúa giáo quản lý lăng tẩm và của Hiệp hội bảo vệ « thung lũng tử sĩ ».