Moldova: Bế tắc chính trị được tháo gỡ dưới áp lực của Liên Âu và Nga

Bế tắc chính trị tại Moldova, nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, đột ngột được cởi nút, với việc đảng của nhà tài phiệt Vladimir Plahotniuc hôm qua, 14/06/2019, quyết định rời khỏi chính phủ, để nhường chỗ cho một liên minh cầm quyền mới, gồm các đảng phái thân châu Âu và thân Nga.

Từ trái sang phải: tổng thống Moldova Igor Dodon, thủ tướng Maia Sandu, nhà tài phiệt Vladimir Plahotniuc. REUTERS/Montage RFI

Khủng hoảng chính trị tại Moldova kéo dài từ tháng Hai 2019 đến nay, sau cuộc bầu cử Nghị Viện, không đảng phái nào có đủ đa số trong Quốc Hội để lập chính phủ. Do áp lực của nhà tài phiệt Plahotniuc, với sự ủng hộ của Tòa Bảo Hiến, cuối tuần trước, vị tổng thống thân Nga bị phế truất. Một thủ tướng của đảng Dân Chủ của nhà tài phiệt đã được bổ nhiệm, Quốc Hội bị tuyên bố giải thể để tổ chức bầu cử sớm. Tuy nhiên một liên minh tình thế giữa đảng Xã Hội thân Nga của tổng thống Igor Dodon và liên minh ACUM thân châu Âu của bà Maia Sandu đã được thành lập, nhằm lật ngược thế cờ.

Thông tín viên Sébastian Gobert tường trình từ Kiev :

« Tôi có một thông điệp gửi đến toàn thế giới : Moldova đã được tự do ! », nữ thủ tướng Maia Sandu xuất hiện với vẻ rạng ngời chiến thắng, sau khi đối thủ không đội trời chung của bà, nhà tài phiệt Vladimir Plahotniuc, từ bỏ quyền lực. Theo Nghị Viện Châu Âu, chính nhân vật này đã « bắt làm con tin » các định chế quốc gia tại Moldova.

Nhờ sự lên án quyết liệt và các vận động ngoại giao dồn dập của Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu và Nga, nhà tài phiệt này mới chấp nhận từ bỏ hệ thống quyền lực mà ông ta đã dày công gây dựng từ nhiều năm nay.

Tân thủ tướng Maia Sandu có kế hoạch thực thi nhiều dự án cải cách triệt để, lấy cảm hứng từ phương Tây, cũng như cuộc chiến chống tham nhũng, để vực dậy Moldova, một trong các quốc gia nghèo nhất châu Âu. Theo tân thủ tướng Moldova, ông Vladimir Plahotniuc sẽ phải trả lời về các tội lỗi của ông ta, chắc chắc là trước tư pháp. Tuy nhiên, tân thủ tướng Maia Sandu cũng phải thỏa hiệp với đảng Xã Hội thân Nga của tổng thống Igor Dodon.

Nếu không có cuộc chiến chung chống lại chế độ của nhà tài phiệt, buộc họ phải đoàn kết lại, hai chính trị gia nói trên chắc chắn sẽ nhanh chóng rơi vào thế đối đầu. Không thể loại trừ viễn cảnh phải tổ chức bầu cử sớm. Moldova có thể đã được tự do, nhưng không chắc là tình hình ở đây đã ổn định.