Vụ Khashoggi: TT Mỹ phải nói rõ về vai trò của thái tử Ả Rập Xê Út

Thái tử Ả Rập Xê Út Mohamed Ben Salmane có phải là người chịu trách nhiệm chính về vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi ở Thổ Nhĩ Kỳ hay không? Đây là điều mà tổng thống Mỹ Donald Trump phải xác nhận với Quốc Hội ngày 08/02/2019.

Nhà báo đối lập Ả Rập Xê Út, Jamal Khashoggi đã bị sát hại ngay bên trong tòa lãnh sự Ả Rập Xê Út tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. AFP/Mohammed Al-Shaikh

Về lý thuyết, đây là nghĩa vụ pháp lý đối với ông Trump sau khi một nhóm thượng nghị sĩ đã kích hoạt trở lại vào tháng 10/2018, một đạo luật bắt buộc tổng thống phải báo cáo cho Quốc Hội về những công dân nước ngoài mà ông coi là phải chịu trách nhiệm về vụ ám sát này. Thời hạn 120 ngày dành cho ông Donald Trump để báo cáo chấm dứt hôm nay.

Việc Liên Hiệp Quốc hôm qua trong một báo cáo quy trách nhiệm trực tiếp của nhà nước Ả Rập Xê Út trong vụ Khashoggi đã đẩy tổng thống Trump vào một tình thế tế nhị. Từ San Francisco, thông tín viên Eric de Salve giải thích :

« ʺMột vụ giết người được lên kế hoạch và thực hiệnʺ với đại diện của nhà nước Ả Rập Xê Út là thủ phạm. Đây là những từ ngữ được báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về các vụ hành quyết phi pháp sử dụng.

Bà Agnès Callamard, vừa hoàn thành sứ mệnh điều tra tại Thổ Nhĩ Kỳ về vụ sát hại ông Jamal Khashoggi trong lãnh sự quán Ả Rập Xê Út ở Istanbul ngày 02/10/2018 khẳng định rằng bà có bằng chứng cụ thể. Trong bản tuyên bố hôm qua, báo cáo viên Liên Hiệp Quốc đã tố cáo việc Ả Rập Xê Út sử dụng quyền miễn trừ ngoại giao để phạm tội giết người mà không hề bị trừng phạt.

Câu hỏi đặt ra là trong bối cảnh bị Quốc Hội ép là phải trả lời về vai trò của thái tử Ả Rập Xê Út trong vụ này, liệu tổng thống Mỹ Donald Trump có quan tâm đến những yếu tố mới nhất kể trên hay không?

Cho đến nay, tổng thống Mỹ luôn từ chối quy trách nhiệm vụ giết người cho thái tử Ả Rập Xê Út, đi ngược lại kết luận của các cơ quan tình báo Mỹ.

Theo nhật báo Washington Post, cơ quan CIA tin chắc rằng việc cử một toán đặc công đến Thổ Nhĩ Kỳ sát hại nhà báo Khashoggi sẽ không thể được tiến hành nếu không có chỉ thị trực tiếp từ thái tử Mohamed Ben Salmane.

Để tránh việc tổng thống Donald Trump tiếp tục nói ngược, một nhóm thượng nghị sĩ thuộc cả hai đảng đã bỏ phiếu thông qua một đạo luật vào ngày 10 tháng 10 năm 2018 nhằm buộc ông Trump phải nói trước Quốc Hội là theo ông, ai là người chịu trách nhiệm về vụ giết người này.

Hạn chót để ông Trump trả lời là hôm nay, nhưng người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ dường như đã cố giảm nhẹ mức độ quan trọng. Hôm qua, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã gặp đồng nhiệm Ả Rập Xê Út. Cả hai bên đều hứa sẽ tiếp tục cuộc điều tra của họ ... một cách hoàn toàn minh bạch. »