Thỏa thuận Iran : Châu Âu khởi động biện pháp đối phó với Donald Trump

Tại thượng đỉnh Sofia ngày 17/05/2018, toàn bộ thành viên Liên Hiệp Châu Âu đã nhất trí thông qua những biện pháp cụ thể đầu tiên để hỗ trợ các doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại Iran nhằm đối phó với lệnh cấm vận đơn phương của Hoa Kỳ. « Luật ngăn chặn  trừng phạt 1996 » (blocking status), một trong số những biện pháp này, đã được Ủy Ban Châu Âu kích hoạt ngay sáng 18/05/2018.

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Jean-Claude Junckrer họp báo, thượng đỉnh Liên Âu, Sofia, 17/05/2018. REUTERS/Stoyan Nenov

Đặc phái viên RFI Juliette Gheerbrant tường trình từ Sofia :

« Đại thể, luật này cho phép Liên Hiệp Châu Âu, trước tiên là bù đắp thiệt hại cho các doanh nghiệp vì lệnh cấm vận. Sau đó, Bruxelles sẽ đệ đơn kiện lên Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (OMC) để yêu cầu Hoa Kỳ bồi thường thiệt hại gây ra cho Liên Hiệp Châu Âu.  

Cơ chế chống trừng phạt này được Liên Hiệp Châu Âu lập ra năm 1996, trong bối cảnh tương tự như hiện nay, tức là vào thời điểm đó, châu Âu tìm cách lách lệnh cấm vận của Mỹ nhắm vào Cuba. Nhưng trên thực tế, cơ chế này chưa bao giờ được áp dụng vì Bruxelles đạt được một thỏa thuận với Washington.

Một biện pháp khác cũng được thông báo, đó là Ngân hàng Đầu tư châu Âu sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động tại Iran.

Ngược lại, không có biện pháp đáp trả nào nhằm vào doanh nghiệp Mỹ. Tổng thống Pháp nhấn mạnh một điểm là không có chuyện gây ra chiến tranh thương mại với Washington.

Điều này cũng sẽ được áp dụng trong việc Bruxelles đáp trả mối đe dọa của Washington tăng thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm châu Âu. Đối với tổng thống Pháp Macron, hai chủ đề trên là một bài trắc nghiệm về chủ quyền đối với Liên Hiệp Châu Âu. Theo tổng thống Pháp, bài trắc nghiệm đã thành công vì cả 28 nước đã có chung tiếng nói và đó là một tiếng nói cứng rắn. Giờ thì chờ xem hiệu quả của các biện pháp được thông báo sẽ ra sao ».

Hoa Kỳ tìm cách lập « liên minh » quốc tế chống Iran

Sau khi đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, Hoa Kỳ muốn xây dựng một « liên minh » quốc tế chống chế độ Teheran và « các hoạt động gây bất ổn » của quốc gia Hồi Giáo này.

Dự định trên được ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nêu lên trong bài diễn văn ngày 17/05, diễn văn đầu tiên về chính sách đối ngoại, kể từ khi ông nhậm chức. Tuy nhiên, nội dung chi tiết chỉ được công bố vào thứ Hai 21/05 tới đây. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Heather Nauert khẳng định « đó không phải là một liên minh chống Iran, mà chỉ nhắm vào chế độ Iran và những hành động xấu xa của chế độ đó ».