Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran

Hôm qua, 08/05/2018, tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh tái lập các trừng phạt, bị đình chỉ kể từ khi thỏa thuận hạt nhân với Iran, được ký kết tại Vienna năm 2015, có hiệu lực. Ông Donald Trump ca ngợi đây là quyết định sẽ bảo đảm an toàn cho nước Mỹ, và đây là một cam kết quan trọng của ông với cử tri trong thời gian tranh cử tổng thống.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, ngày 08/05/2018. REUTERS/Jonathan Ernst

Việc Washington rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran không gây ngạc nhiên. Kể từ khi vào Nhà Trắng, Donald Trump từng hai lần dự định tái ban hành các trừng phạt, nhưng không thành công, do áp lực của các cộng sự viên. Nhiều quan chức cao cấp Mỹ, kể cả tân ngoại trưởng Mike Pompeo - trong buổi điều trần trước Thượng Viện mới đây -, đều thừa nhận Iran tôn trọng thỏa thuận 2015. Tuy nhiên, từ ít tháng trở lại đây, Nhà Trắng ngày càng ngả sang lập trường hết sức cứng rắn với Teheran, đặc biệt với việc ông John Bolton, một người chủ trương lật đổ chế độ Iran, được bổ nhiệm làm cố vấn an ninh quốc gia.

Thông tín viên Anne Corpet tường trình từ Washington :

« Mọi trừng phạt sẽ được thiết lập trở lại », tổng thống Mỹ thông báo như trên, đồng thời nhấn mạnh là « Mọi quốc gia giúp đỡ Iran trong mục tiêu sở hữu vũ khí nguyên tử sẽ bị Hoa Kỳ trừng phạt nghiêm khắc ». Như vậy, Donald Trump đã lựa chọn phương án khắc nghiệt nhất để rút khỏi một thỏa thuận bị ông thường xuyên đánh giá là « thảm họa, kỳ cục, tệ hại ».

Tuy nhiên, tổng thống Mỹ - vốn tự coi mình như một nhà thương lượng ngoại hạng - cho rằng vẫn có thể tái khởi động các đàm phán. Donald Trump hứa hẹn : « Một khi ra khỏi thỏa thuận, chúng ta sẽ làm việc với các đồng minh để đi đến một giải pháp thực tế, toàn diện và bền vững đối với mối đe dọa hạt nhân Iran ».

Ngoài hạt nhân, tổng thống Mỹ cũng muốn đưa ra vấn đề chương trình tên lửa đạn đạo của Iran, và cuộc chiến chống lại ảnh hưởng của Teheran tại khu vực. Donald Trump đe dọa Iran : « Nếu tiếp tục tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân, chế độ Teheran sẽ phải chuốc lấy các vấn đề nghiêm trọng chưa từng thấy ».

Cựu tổng thống Barack Obama nhận xét quyết định nói trên của Donald Trump là một « sai lầm nghiêm trọng ». Hiếm khi cựu tổng thống Obama đưa ra bình luận về các hành động của tổng thống đương nhiệm.»

Thỏa thuận về hạt nhân Iran là một di sản của tổng thống tiền nhiệm Barack Obama, mà đương kim tổng thống không ngừng tìm mọi cách để phá hủy mọi dấu vết, cho dù trên bình diện chính trị trong nước, hay trên trường quốc tế. Trong thông điệp nói trên, cựu tổng thống Obama cảnh báo, quyết định rút khỏi thỏa thuận với Iran sẽ dẫn Hoa Kỳ đến một thảm họa. Đó là, hoặc sẽ có một nước Iran sở hữu vũ khí nguyên tử, hoặc một cuộc chiến tranh mới sẽ bùng lên tại Trung Đông.