Nghiện mạng xã hội : Thảm họa mới cho sức khỏe cộng đồng

Nghiện điện thoại thông minh và mạng xã hội gây tác hại đến não bộ, đặc biệt đến thanh thiếu niên. Tình trạng này tiếp tục bị các nhà nghiên cứu cảnh báo và một lần nữa được nhật báo kinh tế Les Echos phản ánh dưới góc nhìn của các chuyên gia tâm lý.

Ảnh minh họa. Damien MEYER / AFP

Les Echos nhận định : « Nghiện mạng xã hội là một thảm họa mới cho sức khỏe cộng đồng ». Theo nghiên cứu của giáo sư tâm lý Mỹ Jean Twenge, số lượng các cuộc gặp gỡ, hẹn hò trong giới trẻ, tỉ lệ học sinh trung học có bằng lái xe… sụt giảm từ năm 2012, ngược lại, tỉ lệ thanh thiếu niên trầm cảm, cô độc và có ý định tự vẫn tăng vọt đáng báo động.

Thế hệ « iGen », tên gọi được nhà nghiên cứu Mỹ đặt cho những người sinh từ 1995 đến 2012, bị « khủng hoảng sức khỏe tinh thần tồi tệ nhất từ nhiều thập kỷ qua ». Thủ phạm chính là điện thoại thông minh. Giới thanh thiếu niên không ngừng lướt mạng, thu mình, đau khổ vì ghen với những người cùng trang lứa có điều kiện thường xuyên phô bày cuộc sống thường nhật trên mạng Facebook hoặc Instagram. Thậm chí, để không bị thua bè kém bạn, họ không thể rời chiếc điện thoại thông minh ngay cả ban đêm, khi đi ngủ. Một số nhà nghiên cứu đánh giá đây là hiện tượng « sợ không có điện thoại », rất phổ biến ở người trưởng thành nhưng ngày càng tác động đến giới trẻ, lớn lên với chiếc điện thoại trong tay.

Vậy thời gian lướt điện thoại thông minh và tình trạng trầm cảm có quan hệ gì với nhau ? Theo Les Echos, dù vẫn khó giải thích được về quan hệ nhân quả nhưng giới nghiên cứu bắt đầu có thể khẳng định rằng chính mạng xã hội có tác động đến não bộ, giống như một số chất gây nghiện (thuốc lá chẳng hạn). Vì trái với vô tuyến truyền hình, các mạng xã hội đưa ra những « phần thưởng khác nhau » : người sử dụng không bao giờ biết được sẽ nhận được bao nhiêu lượng « like » (thích) hoặc sẽ xem loại video nào. Sức hấp dẫn đến mức được giáo sư Ofir Turel, chuyên về hệ thống thông tin thuộc đại học California, so sánh như « các loại bánh kẹo khác nhau được đặt trong tủ lạnh mỗi ngày, người ta khó lòng cưỡng lại được ý muốn mở nó ra ». Nhiều nhà nghiên cứu cảnh báo tác động tiêu cực đến năng lực nhận thức, như giảm khả năng ghi nhớ, suy luận và giải quyết các vấn đề mới.

Facebook : công cụ « trung lập » ?

Trong thời gian dài, mạng xã hội Facebook kín tiếng về chủ đề này vì họ không muốn thừa nhận những nguy hiểm của các chức năng gây nghiện của Facebook vì đây là những tính năng trọng tâm trong mô hình kinh doanh hiện đại của mạng xã hội có nhiều người sử dụng nhất. Facebook muốn người sử dụng bỏ càng nhiều thời gian trên mạng xã hội càng tốt để bán được nhiều quảng cáo.

Tuy nhiên, Facebook bị chính nhiều nhà quản lý cũ lên án vì đã tạo ra « con quái vật » « đang phá hủy sự vận động của xã hội ». Chính vì vậy, cựu phó chủ tịch công ty Chamath Palihapitiya « cảm thấy vô cùng tội lỗi » và không muốn tiếp tục « đưa điều tồi tệ này » cho trẻ em.

« Bỏ nhiều thời gian trên các mạng xã hội là điều xấu với chúng ta hay không ? », câu hỏi điều tra được Facebook đặt ra với người sử dụng vì theo giám đốc nghiên cứu của Facebook, đây là « vấn đề mấu chốt đối với Silicon Valley ». Theo kết luận quả thăm dò do công ty tự tiến hành, Facebook là công cụ trung lập, tác động tốt hay xấu hoàn toàn tùy thuộc vào thời gian sử dụng.

Một mặt, tập đoàn nổi tiếng công nhận những tác động tiêu cực trong cách sử dụng nội dung một cách thụ động, như lướt « dòng thời sự » hoặc nhấp vào các đường dẫn (link). Mặt khác, Facebook cũng khẳng định mạng xã hội có nhiều lợi ích khác như giữ liên lạc với người thân thông qua những lời bình luận và tin nhắn, hoặc sử dụng mạng xã hội để ôn lại những kỷ niệm cũ, « giúp cải thiện tinh thần ».

Facebook tuyên bố sẵn sàng cải thiện mạng xã hội tùy theo những kết quả trên. Tập đoàn nổi tiếng cũng sẽ chi 1 triệu euro để tài trợ cho các nghiên cứu nhằm hiểu rõ hơn tác động của công nghệ đến trẻ em.

Pháp : Kinh tế khởi sắc, điểm tín nhiệm chính phủ tăng

Kinh tế Pháp tăng 1,9% trong năm 2017, thay vì 1,8% như dự báo, và duy trì mức tăng này trong ít nhất sáu tháng đầu năm 2018. Điểm tín nhiệm của tổng thống và thủ tướng Pháp tiếp tục tăng trong những ngày cuối năm. Theo các nhật báo Pháp, đây là món quà Giáng Sinh sớm dành cho chính phủ.

Kết quả thăm dò Viavoice cho nhật báo Libération có chung xu hướng với 6 cuộc thăm dò khác được thực hiện trong tháng 12/2017, theo đó, điểm tín nhiệm của tổng thống Macron tăng thêm 6 điểm và đạt mức 46%. Đây là trường hợp chưa từng có vì một tổng thống Pháp thêm được điểm tín nhiệm « ngoài bối cảnh đặc biệt », khác với trường hợp hai người tiền nhiệm (sau cuộc khủng hoảng tài chính hoặc vụ khủng bố tòa soạn báo Charlie Hebdo). Điểm đặc biệt khác là ông Macron vừa thêm được điểm từ cánh tả mà vẫn không mất điểm bên cánh hữu.

Trong khi đó, theo nhật báo Les Echos, cũng vào thời điểm này, tỉ lệ tín nhiệm của hai người tiền nhiệm Sarkozy và Hollande đều rơi tự do. Vậy đâu là « những lý do giúp tổng thống Macron lấy lại sự nổi tiếng ?» Les Echos cho rằng ông Macron « thực hiện những gì ông nói ». Trên quy mô quốc tế, tổng thống Macron gần như xuất hiện khắp nơi. Ông đưa nước Pháp trở lại đóng vai trò quan trọng tại châu Âu và quốc tế trong khi Anh Quốc và Đức đang lùi lại.

Về mức tăng trưởng của nền kinh tế, nhật báo kinh tế Les Echos đưa trên trang nhất : « Sự hồi phục của kinh tế Pháp đang lan rộng ». Le Figaro đánh giá « Làn gió tích cực đang thổi vào nền kinh tế Pháp ». Không khí kinh doanh chưa bao giờ thuận lợi như hiện nay kể từ 10 năm qua và « nước Pháp đang khá hơn ».

Bài xã luận của Le Figaro cho rằng đây là kết quả của « niềm tin » đã quay trở lại. Nếu không có động cơ vô hình này thì không một nền kinh tế nào trên thế giới có thể trở nên thịnh vượng. Ngoài ra, còn phải kể đến môi trường quốc tế hiện đang rất thuận lợi để kéo nền kinh tế Pháp đi lên. Tuy nhiên, bài xã luận cho rằng nên đón nhận thông tin tốt đẹp này với tinh thần sáng suốt. Nước Pháp có thể đã tốt hơn nhưng còn cần phải đi xa hơn nữa.

Tây Ban Nha : Một Catalunya « bị chia rẽ » bỏ phiếu cho tương lai

Ngày 21/12, người dân vùng Catalunya, Tây Ban Nha, đi bầu 135 nghị sĩ của Nghị Viện vùng, nằm trong tay đa số phe ủng hộ độc lập từ năm 2015, trong bối cảnh chia rẽ sâu sắc giữa một bên ủng hộ độc lập và một bên ủng hộ vùng Catalunya ở lại Tây Ban Nha.

« Người dân Catalunya đối mặt với định mệnh » là hàng tựa trên trang nhất nhật báo Công giáo La Croix. « Một vùng Catalunya bị chia rẽ đi bỏ phiếu cho tương lai của mình ». Cuộc bầu cử còn cho phép xem xét sức nặng của phong trào ly khai từ khi tự tuyên bố độc lập cách đây hơn hai tháng, đẩy vùng giầu có nhất Tây Ban Nhan rơi vào khủng hoảng.

« Phe dân túy ôn hòa tại Catalunya đang ở thế lưỡng nan » là nhận định của nhật báo Le Monde. Trong nhiều bài diễn văn, cựu chủ tịnh vùng Carles Puigdemont nêu bật hai điểm : tố cáo « sự trấn áp » của nhà nước Tây Ban Nha và kêu gọi bỏ phiếu cho danh sách ứng viên của ông, đồng thời kêu gọi « khôi phục chính phủ » vùng Catalunya bị truất phế, như vậy cho phép ông hồi hương và « gửi một thông điệp đến thủ tướng Mariano Rajoy và châu Âu ». Theo Le Monde, chủ nghĩa ly khai của đảng của ông Puigdemont khiến nhiều cử tri bị mất phương hướng.

Hoa Kỳ bị cô lập tại Liên Hiệp Quốc trên hồ sơ Jerusalem

Hoa Kỳ đã bỏ phiếu chống nghị quyết không công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel theo đề xuất của Ai Cập, trình lên Liên Hiệp Quốc ngày 18/12/2017.

« Hoa Kỳ bị cô lập tại Liên Hiệp Quốc trên hồ sơ Jerusalem » là nhận định của Le Monde, ngoài ra, nhật báo còn cho rằng đây còn là một « lời xúc phạm » đối với Mỹ. Với La Croix, « Hoa Kỳ một mình chống lại tất cả về Jerusalem tại Liên Hiệp Quốc ». Ngay cả điều phối viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về hòa bình tại Trung Đông, ông Nikolai Mladenov, cũng giận dữ về vai trò tai hại của Hoa Kỳ. Ông đánh giá tình hình an ninh tại Israel và các vùng đất bị chiếm đóng trở nên « căng thẳng » kể từ khi tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra quyết định trên.

Về tình hình nội bộ Hoa Kỳ, nhật báo Le Figaro đánh giá : « Với việc giảm thuế, tổng thống Trump đạt được thành công quan trọng đầu tiên » nhằm « dần kích thích tăng trưởng Mỹ trong những năm tới ». Tuy nhiên, gia đình Trump cũng được hưởng lợi từ chính sách giảm thuế của tổng thống, theo ước tình của tạp chí Forbes là 11 triệu đô la mỗi năm.

Thái Lan : Phó thủ tướng triệu phú

Tướng Wongsuwan, phó thủ tướng trong chính quyền quân sự Thái Lan, hiện trở thành đối tượng được bàn tán trên mạng xã hội và báo chí tại nước này.

Thông tín viên của Libération tại Bangkok cho biết qua một bức hình vô thưởng vô phạt chụp ông lấy tay che nắng, người ta phát hiện tướng Wongsuwan đeo một chiếc đồng hồ trị giá 100.000 euro, một chiếc nhẫn kim cương 5 cara. Nhưng chưa dừng ở đó, người ta còn phát hiện tổng tài sản của vị quan chức này trị giá khoảng 2,3 triệu euro. Đây là khối tài sản khổng lồ so với khoản tiền lương 2.850 euro/tháng dành cho phó thủ tướng.

Vụ việc trở nên quan trọng vì chính quyền quân sự lên cầm quyền nhờ chiến dịch chống tham nhũng từ năm 2014. Một nhà báo của Bangkok Post viết : « Người dân bắt đầu chán cảnh giới quân sự bảo vệ những gì thuộc về quân đội, trong khi đó đàn áp mạnh tay những người chỉ trích họ hoặc những người nghèo buộc phải vi phạm luật pháp ».

Trước sự bất bình của người dân, ủy ban chống tham nhũng quốc gia đã yêu cầu vị tướng giầu có giải trình về khối tài sản, nhưng thời gian trôi qua, vị phó thủ tướng vẫn im hơi lặng tiếng.

Hàn Quốc : Trầm cảm dẫn đến tự tử, vì quá nổi tiếng

Trên lĩnh vực văn hoá, siêu sao K-Pop Kim Jong Hyun thuộc ban nhạc SHINee tự vẫn vì trầm cảm cũng được Libération đưa tin. Sự nổi tiếng đã khiến thần tượng âm nhạc của giới trẻ phải sống trong trầm cảm, rối loạn nội tâm và cuối cùng không vượt qua được sự cám dỗ của thần chết.

Nhật báo Libération cho rằng sự ra đi của Kim Jong Hyun một phần phản ánh sức ép mà ca sĩ K-Pop đang phải gánh chịu để có được sự nổi tiếng và hình ảnh không tì vết, dẫn đến hệ quả xấu.