Vào nội dung chính
SYRIA - CHIẾN TRANH

Tái chiếm Deir Ezzor, canh bài sống còn đối với chế độ Syria

Nằm bên dòng sông Euphrate, cách phía đông Raqqa khoảng 150 km, tỉnh Deir Ezzor có vị trí chiến lược đối với cả Syria lẫn Iran vì khu vực này vừa dồi dào về dầu mỏ, vừa là cửa ngõ dẫn đến Irak. Đây cũng là khu vực tiếp nối với các vùng đất nằm trong vòng kiểm soát của lực lượng dân quân theo hệ phái Shia thân Iran, một khi Mossul lại trở về tay Nhà nước Irak.

Bản đồ Syria, thành phố Deir Ezzor nằm ở phía đông đất nước, gần biên giới với Irak.
Bản đồ Syria, thành phố Deir Ezzor nằm ở phía đông đất nước, gần biên giới với Irak. Wikipedia
Quảng cáo

Việc chế độ Syria cùng đồng minh Nga và Iran đành để Hoa Kỳ và lực lượng dân quân người Kurdistan chiếm lại Raqqa từ tay tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (Daech), không có nghĩa là tổng thống Bachar Al Assad sẽ từ bỏ miền đông Syria. Vùng đất “Syria vô ích” này trải dài trong sa mạc dọc theo dòng Euphrate, ngược với một “Syria có ích” và đô thị hóa mà Damas đã chiếm lại được nhờ sự hỗ trợ quân sự của Nga và Iran.

“Tổng thống Assad có thể đã thắng các phe nổi dậy, nhưng không có miền đông Syria đầy dầu hoả và lúa mì, ông ấy cũng không thể thắng được cuộc chiến hòa bình”. Nhận xét trên được một chuyên gia thân chính phủ đưa ra vào thời điểm Hoa Kỳ không còn coi sự ra đi của tổng thống Assad là một ưu tiên nữa. Và trong cuộc đấu tranh để nối lại liên minh với các phe phái, mà phần lớn, đều nổi dậy chống chế độ độc tài, thì Deir Ezzor trở thành địa điểm chiến lược trong mắt cả Damas và Teheran.

Theo phân tích của chuyên gia Pháp Georges Malbrunot (nhật báo Le Figaro, 05/04/2017), nắm được quyền kiểm soát Deir Ezzor là vấn đề sống còn đối với Damas. Vì thế, không phải ngẫu nhiên mà từ hơn 3 năm nay, bất chấp mọi trở ngại, chế độ Assad vẫn duy trì 6.000 người trên thực địa để kiểm soát sân bay quân sự và một phần ba thành phố, trong khi phần còn lại nằm trong tay tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.

Lý do thứ nhất, hiện nay phần lớn sản lượng dầu do hai tỉnh Deir Ezzor và Hassaké (bắc Deir Ezzor) cung cấp do lực lượng người Kurdistan kiểm soát. Trước khi cuộc cách mạng nổ ra vào năm 2010, hai tỉnh này cung cấp khoảng 380.000 thùng/ngày. Ngoài ra, việc phát hiện có khí đốt gần Palmyra càng khiến miền đông Syria trở nên cần thiết hơn đối với Damas, các đồng minh Nga và Iran. Các bên này cũng đã đầu tư vào khu vực trên.

Với họ, không có chuyện lực lượng người Kurdistan, huống chi là người Thổ Nhĩ Kỳ, được đặt chân đến Deir Ezzor. Vì các phe phái Ả Rập tại Deir Ezzor còn thù ghét người Kurdistan hơn là cả ở Raqqa, cũng giống như họ chống đối chính quyền Damas từ năm 2011. Tuy nhiên, việc các phe phái thị tộc này chống Daech, cùng với mong muốn ổn định để lấy lại việc làm ăn béo bở, có thể biến họ thành những đối tác mới của chế độ Syria.

Lý do thứ hai, Deir Ezzor là một đầu cầu. Hiện diện tại đó sẽ giúp kiểm soát được con đường dẫn đến Irak, cách thành phố khoảng 200 km về phía đông. Thế nhưng, trong trường hợp tái chiếm Mossul, khu vực phía Irak ngay cạnh biên giới có thể sẽ nằm trong tầm kiểm soát của lực lượng nổi dậy Irak theo hệ phái Shia, thân với nhà bảo trợ Iran.

Gần đây, Iran không ngần ngại tấn công vào lãnh thổ Syria, vì giống như Damas và Bagdad, đối với Teheran, giữ vùng đất giữa Deir Ezzor và biên giới với Irak là đảm bảo sự tiếp nối lãnh thổ kéo dài của trục Shia chiến lược này trong các vùng chịu ảnh hưởng của hệ phái Suni của các đối thủ Jordanie và Ả Rập Xê Út. Một chuyên gia khẳng định : “Iran đã triển khai lực lượng để bảo vệ sân bay Deir Ezzor”.

Iran còn có một lợi thế khác trong cuộc chiến này, đó chính là lực lượng người Yazidi (YBS), được triển khai tại vùng Sinjar của Irak và thân với đảng Lao động Kurdistan PKK, trong khi PKK và Teheran đã xích lại gần nhau.

Chính những mối quan hệ liên minh phức tạp này cản trở các kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm tạo ra một vùng ảnh hưởng thân Kurdistan ở miền đông Syria để tại chính vùng này, các lực lượng nổi dậy ôn hòa chống chính quyền Bachar Al Assad có thể tiếp tục đấu tranh trên đống đổ nát của Daech.

Vậy Hoa Kỳ sẽ ủng hộ phe nào trong cuộc chiến tại Deir Ezzor ? Vào mùa thu năm 2016, Lầu Năm Góc đã không ngần ngại không kích một căn cứ của quân đội Syria ngay gần Deir Ezzor khiến 80 quân nhân chính phủ thiệt mạng. Về mặt chính thức, Washington thông báo “tấn công nhầm”.

Nhưng đối với Matxcơva và Damas, hành động được cho là “sự nhầm lẫn” này lại là bằng chứng cho thấy Washington tìm cách làm suy yếu chính quyền Syria tại Deir Ezzor. Vậy tình hình sắp tới sẽ ra sao ? Sau những tuyên bố mới nhất từ phía Mỹ đầy trấn an đối với tổng thống Assad, chưa chắc là Lầu Nam Góc muốn đối đầu với Matxcơva tại Deir Ezzor.Trừ phi vụ tấn công hóa học hôm thứ Ba, 04/04, mà Damas bị cáo buộc là thủ phạm, có thể làm thay đổi bối cảnh.

Nhưng có một điều chắc chắn, thông qua lực lượng Kurdistan và Ả Rập được Mỹ hậu thuẫn, Washington có đòn bẩy vững chắc để chế độ Assad không thể lấy lại được quyền kiểm soát những vùng đang có tranh chấp này và như vậy, đẩy tổng thống Syria phải ra đi vào cuối thời kỳ chuyển tiếp, cho dù hiện nay điều này chỉ là giả thuyết, hoặc khi ông ta mãn nhiệm vào năm 2021.

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Chia sẻ :
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.