Châu Âu sắp ngưng trừng phạt Tổng thống Belarus

Liên hiệp Châu Âu chuẩn bị tạm ngưng các biện pháp trừng phạt nhắm vào Tổng thống Belarus, ông Alexandre Loukachenko, người chắc chắn sẽ tái đắc cử nhiệm kỳ thứ năm vào ngày mai 11/10/2015. Đây là hành động đền đáp lại việc chế độ toàn trị Belarus trả tự do cho các tù nhân chính trị cuối cùng.

Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko, Roma, 28/04/2009. REUTERS/Remo Casilli

Trước khi tiến hành, châu Âu chờ đợi diễn tiến của cuộc bầu cử, trong đó ông Loukachenko, 61 tuổi đối mặt với ba ứng cử viên hầu như không ai biết đến. Liên hiệp Châu Âu (UE) muốn đảm bảo « không có thêm những vụ bắt bớ đối lập, không bạo lực, không đàn áp báo chí ». Các Ngoại trưởng UE muốn nhân hội nghị hàng tháng vào thứ Hai tới tại Luxembourg để tham khảo báo cáo của các quan sát viên OSCE (Tổ chức An ninh Hợp tác Châu Âu) gởi đến Belarus.

Quyết định ngưng trừng phạt sẽ phải chính thức đưa ra trước khi các biện pháp này hết hạn vào ngày 31/10. Khoảng 170 người và 20 định chế là đối tượng bị trừng phạt qua việc phong tỏa tài sản và cấm nhập cảnh, trong đó có Tổng thống Loukachenko, cầm quyền từ năm 1994 đến nay.

Nhân vật bị Washington gọi là « nhà độc tài cuối cùng của châu Âu » bị trừng phạt từ tháng Giêng năm 2011, do dùng vũ lực đàn áp phong trào phản kháng sau khi tái đắc cử năm 2010.

Trong những tháng gần đây, chính quyền Belarus đã trả tự do cho sáu nhà đối lập, kể cả ông Mikola Statkevitch, một cựu ứng cử viên tổng thống. Phe đối lập kêu gọi tẩy chay cuộc bầu cử và duy trì trừng phạt.

Nhưng UE muốn khuyến khích các hành động tỏ thiện chí gần đây của người quyền lực nhất Belarus, khi ông Loukachenko đứng ra làm trung gian hòa giải trong cuộc khủng hoảng Ukraina. Ngược lại, bốn nhân vật liên can đến vụ mất tích của một số nhà tranh đấu vẫn tiếp tục nằm trong danh sách đen của UE.

Nhà văn nữ Belarus vừa đoạt giải Nobel văn chương hôm thứ Năm, tuyên bố sẽ không đi bỏ phiếu và cho rằng « không nên nhượng bộ một chính quyền toàn trị ».