Tòa hình sự quốc tế xét đơn kiện của Palestine về tội ác chiến tranh

Hôm qua 16/01/2015, văn phòng công tố của Tòa án hình sự quốc tế (CPI), có trụ sở tại La Haye tuyên bố đang tiến hành giai đoạn xem xét ban đầu về « tình hình » tại các vùng đất của người Palestine.

An ninh được tăng cường tại Jerusalem: Israel phản đối quyết định của Tòa án hình sự quốc tế xét đơn kiện của Palestine - REUTERS /Ammar Awad

Thủ tục chính thức đầu tiên này có thể dẫn đến việc mở ra vụ án về tội ác chiến tranh tại Gaza. Phía Palestine hài lòng, trong khi đó Israel phản đối kịch liệt quyết định của CPI. Thông tín viên Murielle Paradon tường trình từ Jerusalem,

Dù đây chỉ là một sự xem xét ban đầu, nhưng đối với người Palestine, điều này rất quan trọng. Đây là dấu hiệu cho thấy cỗ máy bắt đầu khởi động. Tòa hình sự quốc tế sẽ xem xét liệu có tồn tại « một cơ sở hợp lý » - theo các thuật ngữ của tòa – để mở ra một cuộc điều tra về các tội ác có thể xảy ra tại các vùng đất Palestine, kể từ ngày 13/06.

Ngày này tương ứng với thời điểm Tel Aviv khởi sự chiến dịch bắt bớ và đàn áp tại Cisjordani, ngay sau vụ mất tích của ba thanh niên Israel. Chiến dịch này đạt tới đỉnh điểm với cuộc chiến tại Gaza, mùa hè năm ngoái, khiến hơn 2.200 người chết.

Palestine đã gia nhập Tòa án hình sự quốc tế CPI vào đầu tháng 1/2015, với niềm tin là tòa án này sẽ mở một cuộc điều tra về tội ác chiến tranh và sẽ trừng phạt các thủ phạm. Về phần mình, Israel lên án đây là một vụ scandal. Đối với Ngoại trưởng Israel, Avigdor Lieberman, Israel chỉ « tự vệ chống lại quân khủng bố ». Theo ông, « quân đội Israel là quân đội đạo đức nhất thế giới ».

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Jeff Rathke đánh giá quyết định trên là một điều kỳ quặc tức cười, vì « Israel – quốc gia phải đối mặt với hàng nghìn đạn pháo khủng bố nhắm vào dân thường và các khu dân sự - lại trở thành đối tương điều tra của Tòa hình sự quốc tế ».

Theo AFP, quyết định xem xét theo yêu cầu của Palestine nói trên là hệ quả gần nhất của chiến dịch phản công ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc của chính quyền Palestine. Tòa hình sự quốc tế có thể mở điều tra từ ngày 01/04/2015. Vẫn theo Ngoại trưởng Israel, Tel Aviv không nằm trong số 123 quốc gia tham gia Công ước Roma, vì thế nước này không thể hợp tác với Tòa hình sự quốc tế.

Tổ chức bảo vệ nhân quyền Amnesty International hoan nghênh quyết định của CPI, cho phép « chấm dứt tình trạng kẻ làm ác không bị trừng phạt, khiến vòng xoáy tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại tiếp diễn không thôi ».

Trong quá khứ, Palestine từng đề nghị Tòa án CPI can thiệp, nhưng không được chấp nhận, vì Palestine không có cương vị tại Liên Hiệp Quốc. Cuối 2012, Palestien đã được công nhận « quy chế quốc gia quan sát viên » tại Liên Hiệp Quốc. Điều này cho phép Palestine được gia nhập nhiều công ước và định chế quốc tế, trong đó có Tòa án hình sự quốc tế.