Kế hoạch an ninh hàng hải mới của Mỹ ở Đông Nam Á

Cuối tuần qua, tại Hawai, Hoa Kỳ và các nước ASEAN đã mở một cuộc họp không chính thức giữa các bộ trưởng Quốc phòng. Các quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng cuộc họp này cho thấy tầm quan trọng của ASEAN trong chính sách của chính quyền Obama “xoay trục” sang châu Á. Đây cũng là cuộc họp đầu tiên giữa các bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và ASEAN kể từ sau phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực về vụ kiện Biển Đông, bác bỏ những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở vùng biển này.

Tàu Trung Quốc tại Đá Vành Khăn - Trường Sa, Biển Đông REUTERS

Cuộc họp ở Hawai đã bàn về các vấn đề an ninh, từ khủng bố Hồi giáo cho đến cứu hộ thiên tai và cứu trợ nhân đạo, nhưng trọng tâm vẫn là vấn đề an ninh hàng hải, do tình hình căng thẳng tại hai vùng Biển Đông và Biển Hoa Đông. Nhân dịp này, bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã công bố một số sáng kiến mới về an ninh hàng hải ở Đông Nam Á, trong đó bao gồm đối thoại về an ninh hàng hải và thao dượt chung với các nước ASEAN về tăng cường giám sát vùng biển.

Theo tờ The Diplomat trong bài viết đề ngày 02/10/2016, mặc dù trong những năm gần Hoa Kỳ đã mở rộng và đa phương hoá các cuộc thao dượt quân sự với từng nước Đông Nam Á, kế hoạch nói trên rất đáng chú ý. Sự tham gia ngày càng nhiều của lực lượng tuần duyên Mỹ vào hợp tác với các nước ASEAN cũng đáng kể.

Hoa Kỳ cũng đang muốn đẩy mạnh hợp tác giữa các cơ quan thực thi pháp luật quân sự của Mỹ với những cơ quan của các nước Đông Nam Á, bởi vì các thách thức về an ninh truyền thống và phi truyền thống mà hai bên đang phải đối phó rất là phức tạp.

Tại cuộc họp ở Hawai, ông Carter cho biết đã nhờ Trung tâm châu Á Thái Bình Dương về Nghiên cứu An ninh, trực thuộc bộ Quốc phòng Mỹ, tổ chức một hội thảo về năm tới để xác định những lĩnh vực cần đẩy mạnh hợp tác giữa Hoa Kỳ với ASEAN. Vào năm tới, Washington cũng sẽ mời các bộ trưởng Quốc phòng ASEAN đến một căn cứ quân sự của Mỹ ở Florida để thảo luận về thảo luận về việc tăng cường khả năng giám sát vùng biển của các nước Đông Nam Á.

Cũng theo The Diplomat, trước đó, thứ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Amy Searight, khi phát biểu khai mạc đối thoại an ninh Mỹ - Philippines ngày 18/03 năm nay, đã cho biết là bộ này đã báo cho Quốc hội rằng họ đang chuẩn bị một sáng kiến an ninh hàng hải mới cho các quốc gia Đông Nam Á nằm ở khu vực Biển Đông. Mục tiêu chính của sáng kiến này chính là xây dựng khả năng bảo vệ an ninh hàng hải của các nước đối tác và đồng minh của Mỹ ở khu vực này.

Thật ra thì trước đó chính quyền Obama cũng đã đẩy mạnh hỗ trợ các nước Đông Nam Á về an ninh hàng hải trước những hành động của Trung Quốc nhằm độc chiếm Biển Đông. Cụ thể đó là giúp Philippines xây Trung tâm Giám sát Duyên hải Quốc gia, giúp Việt Nam xây trung tâm huấn luyện lực lượng tuần duyên, giúp Indonesia và Malaysia nâng cao khả năng giám sát vùng biển.