Biển Đông : Nước Pháp trong thế dấn thân trở lại

Cho đến nay, khi nói đến Biển Đông, người ta thường chú ý đến các nước có liên quan trực tiếp như Việt Nam, Philippines, Trung Quốc…, hay các cường quốc ngoài khu vực như Mỹ, Nhật, Úc, Ấn Độ… Thế nhưng, thái độ càng lúc càng hung hăng của Trung Quốc ngày càng khiến cho nhiều nước khác quan ngại, trong đó có Pháp. Bất chấp nguy cơ có thể khiến Bắc Kinh phật ý, trong thời gian gần đây, Paris đã cho thấy rõ ý định dấn thân trở lại vào Biển Đông, thậm chí khuyến khích Liên Hiệp Châu Âu tích cực hơn trong việc bảo vệ quyền tự do hàng hải trong khu vực, mặc nhiên hậu thuẫn cho các nỗ lực của Mỹ.

Bộ trưởng Quốc Phòng Pháp Jean-Yves Le Drian phát biểu tại Diễn đàn an ninh khu vực Shangri-La, lần thứ 15, ở Singapore, ngày 05/06/2016 ROSLAN RAHMAN / AFP

Trong một bài phân tích được trang mạng The Diplomat tại Nhật Bản công bố hôm 14/07/2016, ông Yo-Jung Chen, nguyên là một nhà ngoại giao Pháp gốc Đài Loan, đã không ngần ngại cho rằng quyết định dấn thân của Paris đã làm tăng thêm tình trạng cô lập của Bắc Kinh trong hồ sơ Biển Đông.

Tác giả đã nhắc lại sáng kiến vừa được bộ trưởng Quốc Phòng Pháp Jean-Yves Le Drian nêu lên hôm 05/06 vừa qua tại Đối Thoại Shangri-la ở Singapore, theo đó Liên Hiệp Châu Âu cần tổ chức những chiến dịch tuần tra chung tại « các vùng biển châu Á », và duy trì « một sự hiện diện thường xuyên và rõ rệt » tại đấy.

Để làm điều đó, nước Pháp sẵn sàng đứng ra phối hợp các lực lượng Hải Quân của các thành viên Liên Hiệp Châu Âu để tiến hành các chiến dịch tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải (từ tắt tiếng Anh là FONOP) ở Biển Đông.

Dĩ nhiên, Trung Quốc không được nêu đích danh trong phát biểu của bộ trưởng Quốc Phòng Pháp (vì Trung Quốc không phải là nước duy nhất tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông), nhưng sáng kiến của Pháp đã được xem là một tin xấu đối với Bắc Kinh, vốn đã rất bực tức trước những điều mà Trung Quốc coi là « hành vi can thiệp từ bên ngoài » của Mỹ và đồng minh vào tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc với các nước láng giềng ven Biển Đông.

Giá trị chiến lược nhỏ, giá trị ngoại giao rất lớn

Trên bình diện thuần túy chiến lược, kế hoạch của Pháp sẽ không có tác động quyết định nào đến tình hình Biển Đông. Lý do rất dễ hiểu, dù là một trong những cường quốc quân sự trên thế giới, sự hiện diện quân sự của Pháp trong khu vực rất khiêm tốn, còn các nước Liên Hiệp Châu Âu khác thì hoàn toàn vắng bóng.

Dù vậy, theo tác giả bài viết, sáng kiến của Pháp rất có khả năng có giá trị lớn hơn trên mặt bình diện ngoại giao, nêu bật một cách đáng kể thế cô lập gần như hoàn toàn của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, thể hiện qua thất bại của Bắc Kinh trong việc hình thành một liên minh quốc tế nhằm ủng hộ lập trường Biển Đông của Trung Quốc, chống lại phán quyết ngày 12/07 vừa qua của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực La Haye.

Sáng kiến của Pháp, nếu được hưởng ứng, sẽ tiếp tục làm suy yếu vị thế của Trung Quốc vì lôi kéo được một khối nước nặng ký như Liên Hiệp Châu Âu vào việc gây thêm áp lực quốc tế buộc Bắc Kinh tôn trọng các nguyên tắc của pháp luật, được thể hiện trong phán quyết của Tòa Án Trọng Tài La Haye.

Câu hỏi đang được nhiều người đặt ra là tại sao Pháp và Liên Hiệp Châu Âu, vốn có lợi ích thương mại quan trọng với Trung Quốc, lại dám dấn thân vào Biển Đông, dù biết rõ rằng điều đó sẽ làm Bắc Kinh phật ý ?

Theo tác giả bài viết trên tờ The Diplomat, nguyên do chính yếu đến từ thái độ của Bắc Kinh. Pháp và Liên Hiệp Châu Âu đang càng lúc càng quan ngại rằng các hành động hung hăng bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông và việc Bắc Kinh phủ nhận thẩm quyền của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực sẽ tác hại nghiêm trọng trên vấn đề quản trị toàn cầu và tôn trọng pháp luật quốc tế, với những hệ quả vượt quá khu vực Đông Nam Á.

Trong bài phát biểu tại Đối Thoại Shangri-La, bộ trưởng Quốc Phòng Pháp Le Drian không nói gì hơn khi cho rằng nếu các quy tắc của pháp luật và quyền tự do hàng hải không được tôn trọng ngay bây giờ và ngay ở Biển Đông, ngày mai các quy tắc đó sẽ bị tác hại ở những nơi khác trên thế giới, kể cả bên trong và xung quanh châu Âu.